Ոճաբանություն

Ոճաբանություն

Ոճ բառը ծագել է հունական stilos բառից, որը նշանակում է ծղոտ, ցողուն:

Հայերենը ունի ոճի երեք տեսակ.

·         Գործառական

·         Իրադրական

·         Անհատական

Գործառական ոճերը համապատասխանում են մարդկային գործունեության այս կամ այն ոլորտին: Ունի հինգ ենթաոճ.

·         Առօրյա խոսակցական

·         Վարչական

·         Գիտական

·         Հրապարակախոսական

·         Գեղարվեստական

Առօրյա խոսակցական ենթաոճը գործածվում է առօրյա կյանքում, կենցաղում: Այստեղ շատ են հուզական եւ խոսակցական բառերը, կրկնությունները, ձայնարկությունները, վերաբերականները:
Վարչական ենթաոճը հանդես է գալիս պաշտոնական, գրասենյակային, օրենսդրական, դիվանագիտական ոլորտներում: Այս ոճով են գրվում օրենքները, որոշումները, հայտարարությունները, արձանագրությունները: Ոճին հատուկ են քարացած եւ գրաբարյան կապակցություններ(ի կատար ածել, բերման ենթարկել, ի գիտություն, ներքոհիշյալ, վերոհիշյալ, համաձայն որի…)
Գիտական ենթաոճը հանդես է գալիս գիտական աշխատություններում, զեկուցումներում, դասախոսություններում: Սրան հատուկ են խոսքի հակիրճությունը, ճշգրիտ ձեւակերպումները, դատողական բնույթի բառերի գործածությունները:
Հրապարակախոսական ենթաոճը մամուլի լեզուն է: Լինում է գրավոր(թերթ, ամսագիր) եւ բանավո(ռադիո, հեռուստատեսություն): Չունի իրեն հատուկ բառապաշար:
Գեղարվեստական ենթաոճը հանդես է գալիս գրականության մեջ՝ չափածո եւ արձակ: Այս ոճի գրվածքներում շատ են հուզական բառերը, մակդիրները, համեմատությունները, փոխաբերությունները: Կարող է ընդգրկել մյուս բոլոր ոճերի տարրերը:

Իրադրական ոճ ը պայմանավորված է տվյալ իրադրությամբ, կախված է այն պայմաններից, թե խոսողը որտեղ է խոսում, ում հետ է խոսում, ինչի մասին է խոսում, ինչ վերաբերմունք ունի խոսակցի նկատմամբ: Լինում են պաշտոնական, հանդիսավոր, մտերմական-փաղաքշական, ծաղրական, հեգնական:

Անհատական ոճը հանդես է գալիս լեզվական միջոցների անհատական օգտագործման մեջ, կախված է անհատների բնավորությունից, հակումներից, խառնվածքից, ճաշակից, կրթությունից, դաստիարակությունից:

ՏԵՐՅԱՆԻ ԼԵԶՈՒՆ ԵՒ ՈՃԸ

Տերյանի բանաստեղծունթյունները լեցուն են տխրությամբ, թախիծով: Բանաստեղծություններում ընտրված ամեն մի խոսք, ամեն մի հնչյուն նկարագրում են հեղինակի ապրումները, հեղինակի ներաշխարհը: Մթնշաղ, երազ, նինջ, կարոտ, ստվեր, ուրու….Բառերը կարելի է անվերջ շարունակել, այս բաերն ու տրամադրությունը հատուկ են միմիայն Տերյանին, եւ դու ւողղակի չես կարող շփոթել Տերյանի բանաստեղծակն ոճը որեւէ ուրիշ բանաստեղծի ոճի հետ:

Տերյանին հատուկ են նաեւ բաղաձայնույթը եւ ձայնույթը, երբ նրա բանաստեղծական տողերում հայտնվում են բաղաձայնների կամ ձայնավորնեի կուտակումներ: Օր.
«Աշնան մշուշում շշուկ ու շրշյուն,
Եվ շշնջում ես եւ անուշ շրշում,
Անտես ու հուշիկ իմ շուրջը շրջում…»

Տերյանի բանաստեղծությունների տողերում առկա է նաեւ մեղեդայնությունը, երաժշտականությունը: Նրա բանաստեղծություններում՝ տխուր թե ուրախ, զգացվում է դրանց տրամադրությանը համարժեք մեղեդին: Այդ իսկ պատճառով Տերյանի շատ բանաստեղծություններ հյուսել են երգեր:
«Ցրտահա՜ր, հողմավա՜ր,
Դողացին մեղմաբար
Տերեւները դեղին
Պատեցին իմ ուղին…»

Տերյանի լեզվաոճին հատուկ է նաեւ հուզաարտահայտչական միջոցների, այդ թվում՝ հարցական, բացականչական նշանների կիրառությունը:
«Արդյոք նորից երազնե՞րն են ինձ կանչում:
Սիրո անուշ նվագնե՞րն են ինձ կանչում:

Վերջիններս առանձնահատուկ տրամադրություն արտահայտող միջոցներ են՝ անորոշություն, թախիծ, սպասում եւ այլն, որ հատուկ են Տերյանիներաշխարհին: Հարցականներով սկսվող տողերի մեջ օգտագործվում է «արդյոք» բառը, որը հարցականի հարուցիչն է եւ կրում է անորոշության իմաստ:

Մասնագիտական կողմնորոշում. 2-րդ կիսամյակ

1.Հետաաքրքիր փաստեր ձեր նախնտրած մասնագիտության ոլորտի մասին ABC, ընդհանուր նշանակության իմպերատիվ, գործընթացային, կառուցվածքային բարձր մակարդակիծրագրավորման լեզու և IDE, որոնք մշակվել են 1987թ․-ին Նիդերլանդների Մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի կենտրոնում։ABC-ն ի սկզբանե ստեղծվել է այն նույն նպատակով, ինչի համար ստեղծվել են BASIC, Pascal և AWKլեզուները։ Այն նախատեսված չէր համակարգային ծրագրավորման համար։ Այն պետք է ծառայեր որպես ծրագրավորման լեզվի ուսուցման և ոչ ծրագրավորողների կողմից ամենօրյա աշխատանքում խնդիրների լուծման համար։
2.Տվյալ մասնագիտության, ոլորտի գիտնականների նորարարական (վերջին) նվաճումները :Նոր ծրագիր Pokki Օպերացիոն համակարգերում սոցիալական ցանցերի և ինտերնետային ծառայությունների ինտեգրումը գնալով դառնում է ավելի անհրաժեշտ ու արդյունավետ: Օրինակ Facebook-ի նորությունները կամ Gmail-ի նամակները ստուգելու համար պարտադիր չի բացել ինտերնետ դիտարկիչները ու բացել համապատասխան կայքեր: Դրա փոխարեն հնարավոր է օգտագործել հատուկ մինի ծրագրեր, որոնք թույլ են տալիս օգտվել սոցիալական ցանցերից և ինտերնետային ծառայություններից անմիջապես համակարգչի աշխատանքային էկրանից: Հատուկ վերը նշված պահանջները բավարարելու համար ստեղծվել է Pokki ծրագիրը, որը ոչ միայն թույլ է տալիս համակարգչի աշխատանքային էկրանի ներքևում տեղադրել ինտերնետ ծառայությունների հղումները, այլ նաև օնլայն տարբերակով ցույց է տալիս դրանցում առկա թարմացումների մասին տեղեկացումներ (օրինակ նամակների քանակը): Pokki ծրագիրը ունի նաև App Store, որտեղ կարող եք գտնել բազմաթիվ ինտերնետային ծառայություններ և խաղեր, որոնք կարող եք հեշտությամբ ներբեռնել և ավելացնել Pokki ծրագրին: Այս ծրագիրը տեղադրելուց և փորձելուց հետո կհամոզվեք, թե ինչքան է այն հեշտացնում ինտերնետային ծառայությունների և օպերացիոն համակարգի միջև կապը :
3.Հայտնի մասնագետի կենսագրություն (կենսագրությունից հատվածներ), նշանավոր աշխատանքներ :
Սթիվեն Փոլ Ջոբս, ավելի ճանաչված է, որպես Սթիվ Ջոբս (Steven Paul Jobs, Steve Jobs; 1955փետրվար 24 - 2011 հոկտեմբերի 5), ամերիկացի ճարտարագետ, գործարար, Էփլ (Apple) կորպորացիայի հիմնադիրն էր և գլխավոր տնօրենը։ Ջոբսը նաև հանդիսանում էր Պիքսարստուդիայի տնօրենը։1970-ականներին Սթիվ Վոզնյակի հետ համատեղ ստեղծեցին առաջին կոմերցիոն համակարգիչներից մեկը։ 1980-ականների սկզբի տարիներին Ջոբսը այն եզակի մարդկանց թվին էր դասվում, որ ուշադրություն էին դարձնում համակարգչի գրաֆիկական ինտերֆեյսի և մկնիկի կոմերցիոն պոտենցիալին։ Կորցնելով պաշտոնը տնօրենների խորհրդի հետ պայքարում 1985 թ. Ջոբսը հեռացավ Apple-ից և հիմնադրեց NeXT համակարգչային ընկերությունը, որը մասնագիտանում էր բիզնեսի և բարձրագույն կրթության շուկայում։ 1997 թ. Սթիվ Ջոբսը վերադարձավ Apple, դառնալով ժամանակավոր գործադիր տնօրեն՝ միացնելով Apple-ը NeXT-ի հետ։ Ըստ «Fortune» ամսագրի Սթիվ Ջոբսը ճանաչվեց որպես 2007 թ. ամենաազդեցիկ գործարար և մտավ 2009 թ. «թոփ-մենեջերների» ցուցակի մեջ։

Koenigsegg

History

Prototypes and production

he initial design of the Koenigsegg CC was drawn by Christian von Koenigsegg. He then took his sketches to Industrial Designer David Crafoord in order for him to realise the sketches as a 1:5 scale model. David then laid his personal touch to the design brief and finished the model. This model was later scaled up in order to create the base plug for the initial Koenigsegg prototype that was finished in 1996. During the next years the prototype went through extensive testing and several new prototypes were built.

Christian von Koenigsegg got the idea to build his own car after watching the Norwegian stop-motion animated movie Pinchcliffe Grand Prix in his youth. He took his first steps in the world of business in his early 20s running a trading company called Alpraaz in Stockholm, Sweden. Alpraaz exported food from Europe to the developing world. The success of this venture gave von Koenigsegg the necessary financial standing to launch his chosen career as a car manufacturer.

Initially, Koenigsegg Automotive was based in Olofström. In 1997 the company needed larger facilities and moved to a farm, just outside of Ängelholm. However, on 22 February 2003, one of the production facilities caught fire and was badly damaged. From 2003 and on Koenigsegg has converted two large fighter-jet hangars and an office building into a car factory. Since the factory is located on the still-active Ängelholm airport, clients can arrive by private jet next to the factory. Koenigsegg controls and uses the former military runway for shakedown runs of production cars and high speed testing.

The Koenigsegg badge was designed in 1994 by Jacob Låftman, based on the heraldic coat of arms of the Koenigsegg family. The shield has been the family's coat-of-arms since the 12th century when a family member was knighted by the Germany-based Holy Roman Empire.

Attempted purchase of Saab

On June 11, 2009 the media reported that Koenigsegg Group, consisting of Koenigsegg Automotive AB, Christian von Koenigsegg, Bård Eker and a group of investors had signed a letter of intent with Saab to take over the brand from General Motors. General Motors confirmed on June 16 that they had chosen Koenigsegg Group as the buyer of Saab Automobile. The deal, set to close 30 September 2009, included US$600 million in financing from the European Investment Bank, guaranteed by the Swedish government. By comparison, in 2008 Koenigsegg with its staff of 45 produced 18 cars at an average price of $1 million each; Saab employed 3,400 workers and made more than 93,000 cars.

General Motors announced on August 18 that the deal had been signed although certain financing details remained to be completed. On September 9, 2009, Koenigsegg announced thatBAIC was going to join as a minority stakeholder in Koenigsegg.

In November 2009 Koenigsegg decided not to finalise the purchase of Saab and therefore left the negotiations. The timing uncertainty of finalization of the take over was the reason Koenigsegg stated for leaving the deal.

Models

A Koenigsegg CC prototype was first publicised in 1996, while the full carbon fibre production prototype was finally unveiled at the 2000 Paris Motor Show. The first customer took delivery of a red CC8S in 2002 at the Geneva Auto Show and four more cars were built that year. Koenigsegg was established in Asia later that year with a premiere at the Seoul Auto Show. In 2004 the new CCR was unveiled at the Geneva Auto Show; only 14 were ever made.

In 2006 Koenigsegg introduced the CCX, a new model, that was created in order to meet worldwide regulations for road use. This meant the cars had to go through extensive development in order to reach the latest and most stringent safety and emission standards that the world's authorities demanded; Koenigsegg had to, for example, develop their own engines and other related technologies. Furthermore, Koenigsegg is the only supercar and low-volume manufacturer to pass the new European pedestrian impact tests. Just after Koenigsegg passed this test, the test requirement was deemed too complicated for low-volume manufacturers to cope with. So it is now not necessary to meet these regulations if the production volume is less than 10,000 cars annually a single model.

In 2007 Koenigsegg premiered the CCXR, a biofuel/flexfuel version of the CCX. The car features a modified engine, fuel system, and engine management system that enables the car to run on regular gas or ethanol, and in any mixture between these two fuels. Ethanol has a higher octane rating compared to regular fuel and has an internal cooling effect on the combustion chamber, which allows increased performance.

In 2009 Koenigsegg released information about a special edition car called the "Trevita", of which only three will be made. The Trevita, which translates into English as "three whites", has a body made entirely of Koenigsegg's proprietary material consisting of diamond-coated carbon fibre. The Trevita is based on the CCXR, and therefore produces 1,018 hp (759 kW) when running on biofuel.

In 2010 Koenigsegg released information at the 2010 Geneva Motor Show on a new model called the Agera, which translates into English as "take action/act". The Agera features a Koenigsegg developed 5.0-litre variable geometry twin-turbo V8 engine capable of 910 hp (679 kW), coupled to a newly developed 7-speed gearbox. The Agera's design follows a clear lineage from the previous Koenigsegg supercars, but adds many special new features, such as a wider front track, new styling and aero features, and a new interior; including a new lighting technique they call "Ghost Light," which consists of microscopic holes to hide the interior lighting until it's turned on, which then shines through what appeares to be solid aluminium. The Agera has been in production since late 2010.

Koenigsegg initially based its custom engine builds on a V8 engine block from Ford Racing. These engines powered the initial run of CC monikered cars. The block for the 4800cc V8 in the CCX (Competition Coupe Ten, to celebrate ten years of the company) was cast for Koenigsegg by Grainger & Worrall of the UK who also casts the block for the Agera R's 5.0-litre engine

Unexplained Mystery Pyramid Power

As unexplained mysteries go, the Pyramids of Giza in Egypt really are something special. We still don't really know how the Egyptians built the largest pyramid of all, known as the Great Pyramid of Cheops (or Khufu), some 5,000 years ago. Remember, this was even before the invention of the wheel.

The Pyramid of Cheops is the size of a 40-storey building and covers an area big enough to fit 10 football fields in it. More than 2 million stone blocks were used to make the pyramid, each weighing 2-5 tons and cut from a distant limestone quarry on the other side of the Nile. Experts reckon it took 400,000 men some 20 years to complete.

Engineering feats aside, I'd like to examine the unexplained mystery of Pyramid Power. In the 1940s, a French hardware dealer spotted some mummified animals exactly one-third up the height of the Pyramid of Cheops. The remarkable thing was they showed no signs of decomposition. He deduced that the pyramid shape was responsible for preserving them.

Later, a Czech radio engineer claimed to conduct an experiment in which he placed a brand new razor blade inside a 1:1,000 scale model of Cheops. He aligned his pyramid on a north-south axis exactly like the real thing. After getting 50 shaves from the razor, he was forced to conclude that it was only getting sharper from being inside the pyramid. It took him 10 years to obtain a patent for this device, which he claims still has no scientific explanation today.

But is it a genuine unexplained mystery - or an embellishment of the truth, an anecdotal claim that can't be replicated?

Հասարակություն

Նախաբան

Այս նյութում ես կխոսեմ հասարակության մասին: Երբ որոշում էի, թե ինչ թեմաի շուրջ խոսեմ, առաջին բանը, որ անցավ մտքովս դա հասարակությունն էր: Ես ցանկանում էի իմանալ հասարակություն տերմինի, նրա բացատրության և  նրա մասի,թե ինչ դեր է կատարում հասարակությունը մեր կյանքում: Ավելի մանրամասն կխոսեմ նյութում:

Նյութ

Հասարակությունը կամ մարդկային հասարակությունը անհատների փոխադարձ, մշտական հարաբերությունների մեջ գտնվող մարդկանց խումբ է կամ միևնույն աշխարհագրական կամ վիրտուալ տարածության մեջ գտնվող մեծ սոցիալական խումբ է, որ կառավարվում է միևնույն քաղաքական իշխանությամբ և գերակշռող մշակութային սպասումներով։

Հասարակությունը որպես ուսումնասիրման օբյեկտ

Մարդաբանության մեջ

Մարդկային համայնքները հաճախ դասակարգվում են կյանքի միջոցներ հայթայթելու ձևին համապատասխան։ Հետազոտողները տարբերում են որսորդական և հավաքչական հասարակություններ, քոչվոր անասնաբուծական, պարզ և բարդ գյուղատնտեսական (առաջին տիպին բնորոշ է բուսաբուծությունը, երկրորդին՝ լիարժեք ինտենսիվ գյուղատնտեսությունը), բացի այս նաև ինդուստրիալ և հետինդուստրիալ հասարակություններ (վերջին երկուսը հաճախ դիտվում են որպես որակապես այլ՝ համեմատած նախորդների հետ)։

Այսօր մարդաբաններն ու շատ սոցիոլոգներ ակտիվորեն միմյանց են հակադրում մշակութային էվոլյուցիայի հասկացությունը և վերը նշված փուլերի հստակ տարանջատման մասին պատկերացումը։ Որոշ տվյալների համաձայն՝ հասարակական կյանքի բարդացումը (քաղաքակրթության զարգացում, բնակչության թվաքանակի և խտության աճ, աշխատանքի մասնագիտացում և այլն) պարտադիր չէ, որ հանգեցնի հիերարխիկ սոցիալական համակարգի կամ հասարակության շերտավորմանը։ Մշակութային ռելյատիվիզմը բավականին ազդել է հասարակարգի, նյութական մշակույթի կամ տեխնոլոգիաներին վերաբերող գնահատող տերմիններից հրաժարվելու վրա («պարզամիտ», «վատագույն/լավացույն», «առաջընթաց» և այլն)։

Բացի այդ, մարդաբանները հաճախ ուշադրություն են դարձնում մարդկային հասարակությունը բնութագրող նմանություններին ու տարբերություններին, օրինակ՝ մարդու ամենամոտ կենսաբանական տեսակներին՝ շիմպանզեին և բոնոբոյին։ Տարբերություններից մեկը կարող է լինել հատկապես մարդկանց զարգացածնահապետականությունը։ 

Քաղաքագիտության մեջ

Հասարակությունը կարող է դասակարգվել նաև իրենց քաղաքական կառույցի տեսանկյունից։ Ըստ չափի և կազմակերպչական բարդության՝ առանձնանում են այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են տոհմը, ցեղը և պետությունը։ Այդ կառույցներում քաղաքական իշխանության ուժը տատանվում է կախված մշակութային, աշխարհագրական և պատմական միջավայրից, որոնց հետ այդ հասարակությունները պետք է համագործակցեն այս կամ այն բնագավառում։ Ըստ այդմ, տեխնոլոգիական և մշակութային զարգացման նույն մակարդակի վրա գտնվող հասարակություններից գոյատևման ավելի լավ հնարավորություն ունի մեկուսացած հասարակությունը, քան մյուսների հետ սերտ հարաբերությունների մեջ գտնվողը, որոնք կարող են շորթել իրենց նյութական ռեսուրսները։ Այլ հասարակություններին դիմադրելու անկարողությունը սովորաբար ավարտվում է թույլ մշակույթի կլանմամբ։

Սոցիոլոգիայի մեջ

Սոցիոլոգ Ջերարդ Լենսկին առաջարկում էր հասարակության տիպերն առանձնացնել դրանց տեխնոլոգիական, հաղորդակցման և տնտեսական զարգացման մակարդակի հիման վրա։ Նրա դասակարգումն ընդգրկում էր հինգ տարատեսակ. որսորդության և հավաքչության հասարակություն, պարզ և բարդ գյուղատնտեսական, արդյունաբերական և հատուկ (որևէ կոնկրետ տիպի չպատկանող)։ Նման համակարգ ավելի վաղ մշակել են մարդաբաններ Մորտոն Ֆրիդը ևԷլման Սերվիսը. դրանում առկա էին սոցիալական էվոլյուցիայի չորս փուլ, որոնք առանձնանում են հասարակական անհավասարության և հասարակության կյանքում պետության դերի ցուցանիշների հիման վրա, այսինքն` որսորդների և հավաքողների խմբեր (որտեղ իրականացվում էր պարտականությունների և պատասխանատվության բաժանում), ցեղեր (որտեղ ի հայտ եկան սոցիալական շերտավորման և հասարակական հեղինակության առաջին նշանները), շերտավորված համայնքներ և քաղաքակրթություններ (որոնք բնութագրվում են բարդ հասարակական հիերարխիայի և կազմակերպված հաստատություններով իշխանության առկայությամբ)։ Բացի այդ, որպես առանձին տիպեր կարող են դիտարկվել ողջ մարդկությունն ամբողջությամբ և վիրտուալ հասարակությունը, որ բնորոշ է տեղեկատվական դարաշրջանին և գոյություն ունի համացանցում։

Ժամանակի ընթացքում որոշ հասարակություններ զարգացել են կազմակերպման և կառավարման ավելի բարդ ձևերի

Աղբյուրը`

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6

ՋԵՐՄԱԴԻՆԱՄԻԿԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ

•  ՄԱԿՐՈՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՋԵՐՄԱԴԻՆԱՄԻԿԱԿԱՆ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ  Մակրոսկոպական պարամետրեր: Յուրաքանչյուր մակրոսկոպական համակարգ կազմված է հսկայական թվով ատոմներից և մոլեկուլներից: մակրոսկոպական համակարգի ներքին վիճակը կարելի է նկարագրել մակրոսկոպական կամ ջերմադինամիկական պարամետրերով: Դրանք անմիջականորեն չափվում են տարբեր սարքերի, օրինակ, մանոմետրի, ջերմաչափի միջոցով, որոնք չեն արձագանքում առանձին մոլեկուլների ազդեցությունը:
• Ջերմադինամիկական կամ ջերմային հավասարակշռություն : Եթե բաժակի մեջ գցենք սառույցի մի կտոր, ապա այն կհալվի` սառեցնելով բաժակի ջուրը: Եթե սառույցը լրիվ հալվի, ջուրը կսկսի տաքանալ այնքան ժամանակ, մինչև որ նրա ջերմաստիճանը հավասարվի շրջապատի օդի ջերմաստիճանին: Այս օրինակից հետևում է, որ ջերմադինամիկական համակարգը գալիս է մի վիճակի, որտեղ մակրոսկոպական երևույթները` լուծվելը և հալումը, այլևս դադարել են: Այս վիճակն ընդունված է անվանել ջերմադինամիկական կամ ջերմային հավասարակշռության վիժակ: Բազմաթիվ փորձերից պարզվել է, որ ինքնիրեն թողնված ջերմադինամիկական համակարգը գալիս է ջերմային հավասարակռության վիճակի և այդ վիճակից «ինքնակամ», այսինքն` առանց արտաքին գործոնների ազդեցության, դուրս գալ չի կարող: Ջերմադինամիկական հավասարակռշությունը ջերմային շարժման ձև է, երբ համակարգը նկարագրող մակրոսկոպական պարամետրերը ժամանակի ընթացքում չեն փոփոխվում:
• Ջերմադինամիկական պրոցես: Եթե մակրոսկոպական համակարգը որոշակի ջերմադինամիկական վիճակում է, ապա այդ վիճակը բնութագրող մակրոսկոպական պարամետրերը հայտնի են: Ջերմադինամիկական պրոցես է կոչվում մակրոսկոպական համակարգի անցումը մի ջերմադինամիկական վիճակից մյուսին:
• ՋԵՐՄԱՍՏԻՃԱՆԻ ԳԱՂԱՓԱՐԸ: ՋԵՐՄԱՍՏԻՃԱՆԻ ՉԱՓՈՒՄԸ  Ջերմային երեևույթներն ուսումնասիրելիս սահմանվում է ֆիզիկական մի նոր մեծություն` ջերմաստիճանի գաղափարը: Այն ֆիզիկա է մտել կենցաղում տաքի և սառի մասին ունեցած պատկերացումներից, որոնք հիմնված են մեր զգայական փորձի վրա: Սակայն զգայությունները միարժեք չեն. դրանք կախված են ինչպես անհատից, այնպես էլ շրջակա միջավայրից: Օրինակ` սենյակում մետաղե իրերը միշտ թվում են ավելի սառը, քան փայտե կամ պլաստմասսայե առարկաները:  Ջերմաստիճանի` որպես օբյեկտիվ ֆիզիկական մեծություն, սահմանումը հիմնվում է ջերմային հավասարակշռության գաղափարի վրա: Ջերմաստիճանը միակ մակրոսկոպական բնութագիրն է, որը ջերմադինամիկական հավասարակռշության վիճակում ունի միևնույն արժեքը համակարգի բոլոր մասերում:
• Ջեր մաստի ճանի մո լեկո ւլայի ն -կի նետիկ մեկնաբանո ւմը : Ջերմայի ն հավասարակշռութ յան վիճակում համակարգի բոլոր մար մի ններ ի ջերմաստիճանների հավասարությունը մոլեկուլային -կինետիկ տեսության տեսանկյո ւնի ց բացատր վո ւմ է հետևյալ կերպ:  Արագ շարժվող մոլեկո ւլներ ը , բախվելո վ դանդաղ շարժվող մոլեկուլների ն , վերջինների ս տալիս են որոշակի էներգիա, որի հետևանքո վ արագ շարժվող մոլեկուլների միջին կինետիկ էներգիաները փոքրանում են, իսկ դանդաղ շարժվողների նը ` մեծանո ւմ : Հսկայական թվով բախո ւմների հետևանք ով մեկ մոլեկուլին բաժին ընկնող միջին կինետիկ էներգիաները հավասարվում են և ջերմայի ն հավասարակռշության վիճակում ընդունում նույն արժեքը` անկախ մոլեկուլների զանգվածների ց : Այսպիսով ` ջերմաստի ճ անը մակրոսկո պական մարմիններ ո ւմ մոլեկուլների քաոսայի ն շարժման միջին կինետիկ էներգիայի չափն է:  Ջեր մաստի ճանի չափո ւմը : Ջերմաստի ճ անի չափումը հիմնված է հետևյալ փորձնական փաստեր ի վրա:  1)Եթե երկու մարմին առանձին-առանձին ջերմային հավասարակռության մեջ են երրորդ մարմնի հետ, ապա երեքն էլ ունեն միևնույն ջերմաստիճանը:  2)Մարմնի ջերմաստիճանի փոփոխությունն ուղեկցվում է մարմնի վիճակը բնութագրող առնվազն մեկ պարամետրի փոփոխությամբ:
• ՆԵՐՔԻՆ ԷՆԵՐԳԻԱ  Ինչպես գիտենք, մակրոսկոպական համակարգի ներքին վիճակը բնութագրվում է ջերմադինամիկական պարամետրերի միջոցով, որոնք չափվում են տարբեր սարքերի (օրինակ` ջերմաչափ, մանոմետր և այլն) օգնությամբ:  Եթե համակարգի վիճակը ժամանակի ընթացքում փոփոխվում է, այսինք` համակարգում ընթանում են որոշակի պրոցեսներ, ապա փոփոխվում են նաև ջերմադինամիկական պարամետրերը: Ի՞նչով են պայմանավորված այդ պրոցեսները, ի՞նչ ազդակների շնորհիվ և ի՞նչպես են ընթանում դրանք: Այս և նմանատիպ հարցերին պատասխանում է ջերմադինամիկան, որն ուսումնասիրում է մակրոսկոպական մարմիններում տեղի ունեցող ջերմային երևույթները:
• Մակրոսկոպական մարմինները, մեխանիկական էներգիայից բացի, օժտված են նաև ներքին էներգիայով: Քանի որ մարմնի մասնիկներն անընդհատ շարժվում և փոխազդում են միմյանց հետ, ապա մարմինն օժտված կլինի էներգիայով, որն անվանում են ներքին էներգիա: Մարմնի ներքին էներգիան մարմնի մասնիկների` մարմնի զանգվածների կենտրոնի նկատմամբ քաոսային շարժման կինետիկ էներգիաների և միմյանց հետ փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարն է:  Սահմանենք մարմնի լրիվ էներգիան (E լրիվ) որպես մարմնի ներքին էներգիայի(U) և մեխանիկական` կինետիկ(E կ ) և պոտենցյալ(E պ ) էներգիաների գումար`  E լրիվ = U + E կ + E պ = U + E  Եթե մարմինը դադարի վիճակում է` E կ = 0 և չի փոխազդում այլ մարմինների հետ`E պ = 0, ապա լրիվ էներգիան համընկնում է մարմնի ներքին էներգիայի հետ:
• ԱՇԽԱՏԱՆՔԸ ՋԵՐՄԱԴԻՆԱՄԻԿԱՅՈՒՄ  Համաձայն մեխանիկական աշխատանքի սահմանման`  A = |F||Δh|cosα, (3) որտեղ F-ն ազդող ուժն է, Δh-ը` տեղափոխությունը, α-ն` ուժի և տեղափոխության վեկտորներով կազմված անկյունը: (3) սահմանման մեջ ենթադրվում է, որ Δh տեղափոխության ընթացքում F ուժը մոդուլով և ուղղությամբ մնում է հաստատուն: Եթե արտաքին ուժը մարմնի վրա աշխատանք է կատարում, ապա փոփոխվում է մարմնի կինետիկ էներգիան:  Ջերմադինամիկայում արտաքին ուժի կատարած աշխատանքը մարմնի (համակարգի) ներքին էներգիայի փոփոխության չափն է:
• ՋԵՐՄԱՔԱՆԱԿ Երբ ջերմադինամիկական համակարգն աշխատանք է կատարում, այդ պրոցեսում փոխվում է նրա վիճակը, հետևաբար՝ նաև համակարգի ներքին էներգիան: Սակայն համակարգի վիճակը կարելի է փոփոխել նաև առանց աշխատանք կատարելու: Օրինակ՝ եթե գլանում գազի ծավալը պահենք հաստատուն՝ ամրացնելով մխոցը, և այն տաքացնենք, ապա գազի վիճակը կփոխվի, նրա ջերմաստիճանը և ճնշումը կաճեն: Կմեծանա նաև գազի ներքին էներգիան: Տվյալ դեպքում գործ ունենք ջերմափոխանակման պրոցեսի հետ, երբ մի մարմնից մյուսին էներգիա է հաղորդվում առանց աշխատանք կատարելու: Ջերմափոխանակման պրոցեսում համակարգին տրված կամ նրանից վերցված էներգիան կոչվում է ջերմաքանակ:
• Մոլեկուլային-կինետիկ տեսության հմաձայն ՝ ջերմահաղորդման պրոցեսում տաք մարմնի մոլեկուլները, փոխազդելով սառը մարմնի մոլեկուլների հետ, նրանց են հաղորդում իրենց կինետիկ էներգիայի մի մասը. Տաք մարմնի ներքին էներգիան նվազում է, իսկ սառը մարմնինը՝ աճում: m զանգվածով մարմնի ջերմաստիճանը t 1 -ից t 2 դարձնելու համար պահանջվող ջերմաքանակը՝ Q=mc(t 2 -t 1 )=mcΔt, (3.10)  որտեղ c-ն մարմնի տեսակարար ջերմունակությունն է , Δt=t 2 -t 1 -ը՝ մարմնի ջերմաստիճանի փոփոխությունը: Մարմինը տաքացնելիս նրան տրվում է ջերմաքանակ ՝ Q>0, և մարմնի ջերմաստիճանն աճում է՝Δt>0 (t 2 >t 1 ) : Եթե մարմնից վերցվում է ջերմաքանակ ՝ Q>0, ապա մարմնի ջերմաստիճանը նվազում է՝ t 2 <t 1 : (3.10) բանաձևում c տեսակարար ջ երմունակությունը նյութի ջ ե րմային հատկությունները բնութագրող մ ե ծություն է թվապես հավասար է այն ջերմաքանակին , որն անհրաժեշտ է 1 կգ նյ ութի ջ ե րմաստիճանը մ ե կ աստիճանով ( 1Կո վ) փոփոխելու համար: Այն արտահայտվում է Ջ/(կգ*Կ) միավորով:

Մոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմունքները

Մոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմնադրույթներըՄոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմնադրույթները
Մոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմնադրույթներըՄոլեկուլային կինետիկ տեսության հիմնադրույթները

Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային­կինետիկ տեսության հիմքում ընկած են հետևյալ երեք դրույթները.

Նյութը կազմված է մասնիկներց` ատոմներից և մոլեկուլներից,

Ատոմները և մոլեկուլները անընդհատ, քաոսային(ջերմային) շարժման մեջ են,

Նյութի մասնիկները փոխազդում են իրար հետ:

Բոլոր նյութերի հատկությունները որոշվում են դրանց մասնիկների` ատոմների և մոլեկուլների շարժմամբ և փոխազդեցությամբ: Մարմնի մասնիկների գոյության, ինչպես և նրանց անընդհատ, քաոսային շարժման ամենահամոզիչ ապացույցներից են դիֆուզիայի երևույթը և բրոունյան շարժումը:

Ատոմների և մոլեկուլների չափերը: Եթե ջրի մակերևույթին կաթեցնենք ջրում չլուծվող որևէ հեղուկի, օրինակ` յուղի մի կաթիլ, որի V ծավալը հայտնի է, ապա այն կտարածվի ջրի մակերևույթին` առաջացնելով թաղանթ: Չափելով թաղանթի S մակերեսը` կարելի է գնահատել թաղանթի հաստությունը, որի ամենափոքր հնարավոր արժեքն էլ հենց կլինի թաղաթի մասնիկների չափը`  d=V/S: Օգտվելով փորձի արդյունքներից (V=0,1մմ3 ծավալով յուղի կաթիլի թաղանթի մակերեսը` S=0,5մ2)` մասնիկի չափի համար ստանում ենք d=2x10-10մ արժեքը: Փոքր մեծությունների չափերը հարմար է արտահայտել անգստրեմով(Å) կամ նանոմետրով(նմ):

1 Å=10-8սմ=10-10մ

1նմ=10-9մ=10 Å

Մոլկուլների զանգվածը: Գիտենալով 1կգ ջրում պարունակվող մոլեկուլների թիվը(3,7x1025)` կարելի է գնահատել ջրի մեկ մոլեկուլի զանգվածը`

Նյութի քանակ: Ավոգադրոյի հաստատուն

Հարաբերական մոլեկուլային զանգված: Որպես Մոլեկուլների զանգվածների միավոր, ընդունված է ածխածնի ատոմի զանգվածի 1/12 մասը, որը հայտնի որպես «զանգվածի ատոմային միավոր»(զ.ա.մ.): Նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգված`Mr, անվանում են տվյալ նյութի մոլեկուլի զանգվածի և ածխածնի ատոմի զանգվածի 1/12 մասի(1 զ.ա.մ.) հարաբերությունը`

Նյութի մոլեկուլային զանգվածը չափայնություն չունեցող մեծություն է:

Նյութի քանակ: Տվյալ մարմնի մեջ նյութի պարունակությունը կախված է այդ մարմնի մասնիկների թվից, որքան շատ են մոլեկուլները կամ ատոմները, այնքան ավելի շատ նյութ է պարունակում տվյալ մարմինը: Մակրոսկոպական մարմնում մոլեկուլների թիվը չափազանց փոքր է, ուստի` նպատակահարմար է ընտրել մասնիկների որոշակի չափ և նրա միջոցով արտահայտել մասնիկների թիվը տվյալ մարմնում: Որպես այդպիսի չափ ընդունված է 1,012 կգ ածխածնում պարունակվող ատոմների թիվը`NA-ն(Ավոգադրոյի հաստատուն): Նյութի քանակ` ν(նյու) անվանում են տվյալ մարմնում պարունակվող մոլեկուլների N թվի և Ավոգադրոյի NA հաստատունի հարաբերությունը

Գիտենալով նյութի քանակը ν , կարող ենք հաշվել մարմնում պարունակվող մոլեկուլների թիվը  N= νNA: Միավորների ՄՀ­-ում որպես նյութի քանակի միավոր ընդունված է մոլը: Մեկ մոլը նյութի այն քանակն է, որը պարունակում է Ավոգադրոյի հաստատունին հավասար թվով մոլեկուլ: Մոլը ՄՀ-­ի հիմնական միավոր է:

Ավոգադրոյի NA հաստատունի արժեքը որոշելու համար անհրաժեշտ է ածխածնի մեկ մոլի զանգվածը բաժանել ածխածնի մեկ ատոմի m1c զանգվածին: Ճշգրիտ չափումների համաձայն` m1c =1,995 x 1026մոլ-1 հետևաբար

Մոլային զանգված: Մոլային զանգված է կոչվում մեկ մոլ նյութի զանգվածը: Այն արտահայտվում է Ավոգադրոյի հաստատունի միջոցով: Եթե տվյալ նյութի մոլեկուլի զանգվածը m1 է, իսկ մեկ մոլում մոլեկուլների թիվը` Na, ապա մոլային զանգվածը`

Միավորների ՄՀ­ում մոլային զանգվածի միավորը 1կգ/մոլ­ն է:

 Մոլային ծավալ:  Մոլային ծավալը մեկ մոլ նյութի զբաղեցրած ծավալն է: Այն կարելի է արտահայտել  նյութի  խտության և M մոլային զանգվածի միջոցով 

Միավորների ՄՀ­-ում մոլային ծավալն արտահայտվում է մ3/մոլ միավորով: Եթե նյութի ծավալը V է, ապա  նյութի քանակը կարելի է արտահայտել V-ի և VM մոլային ծավալի միջոցով

Բրոունյան շարժում

Մոլեկուլների գոյության և նրանց քաոսային շարժման ամենահամազիչ ապացույցներից մեկը բրոունյան շարժումն է, որն առաջին անգամ դիտել է Ռոբերտ Բրոունը: Մանրադիտակով ուսումնասիրելով ջրի կաթիլը` Բրոունը ուշադրություն է դարձրել դրա մեջ լողացող գետնամուշկի սերմերի անկանոն, երբեք չդադարող շարժմանը: Անընդհատ և համասեռ թվացող լուծույթի կաթիլը մանրադիտակի տակ բոլորովին այլ տեսքով է ներկայանում, դիտվում են տարբեր չափերով և անկանոն ձևերով կտորներ, որոնք լողում են անգույն հեղուկում: Այդ կտորները ոչ թե մոլեկուլներ են, այլ մասնիկներ են որոնց անվանում են բրոունյան: Բրունյան շարժման որակական բացատրությունը տրվել է տասնիններորդ դարի երկրորդ կեսին, որի էությունը հետևյալն է: Ջրի մոլեկուլներն անընդհատ, ջերմային շարժման մեջ են, և ջրում «կախված» նյութի փոքր կտորները` բրոունյան մասնիկները, բոլոր կողմերից կրում են շրջապատի մոլեկուլների հարվածները:

Մի կողմից` բրոունյան մասնիկը պետք է լինի այնքան մեծ, որ տեսանելի լինի մանրադիտակի միջոցով: Մյուս կողմից` այն պետք է լինի այնքան փոքր, որ կարողանա «ենթարկվել» միջավայրի մասնիկներից նրա վրա ազդող ուժերի արագ, պատահական ձևով փոփոխվող, փոքր համազոր ուժի ազդեցությանը: Ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց բրոունյան շարժումն ուժգնանում է, բրոունյան մասնիկի` հաջորդական դիրքերը միացնող բեկյալը դառնում է ավելի խճճված և անկանոն: Այս փաստը մեկ անգամ ևս դրսևորում է բրոունյան մասնիկի և միջավայրի մոլեկուլների ջերմային շարժման սերտ կապը:

Դիֆուզիա 

Մոլեկուլների և ատոմների երբեք չդադարող քաոսային շարժման համոզիչ ապացույցներից մեկն էլ դիֆուզիայի երևույթն է, երբ տարբեր նյութեր ինքնաբերաբար, այսինք` առանց արտաքին գործոնների ազդեցության, միախառնվում են:

Եթե ջրով լցված բաժակի մեջ զգուշությամբ կաթեցնենք սննդային ներկանյութի մի կաթիլ, ապա կտեսնենք, որ ջուրն աստիճանաբար ներկվում է: Այս պրեցեսը կարող է տևել ժամեր, և արդյունքում կառաջանա միագույն ներկված համասեռ հեղուկ: Ներկանյութը խառնվում է ջրին ինքնաբերաբար` առանց արտաքին միջամտության: Դիֆուզիան գազերում կատարվում է ավելի արագ, քան հեղուկներում: Օրինակ օծանելիքի հոտի տարածումը սենյակում, ծխի տարածումը օդում և այլն:

Դիֆուզիայի երևույթը բացատրվում է նյութերի մոլեկուլների քաոսային շարժմամբ: Մի նյութի մոլեկուլները, շարժվելով քաոսային ձևով և բախվելով միմյանց, թափանցում են մյուս նյութի միջմոլեկուլային տարածությունները, որը հանգեցնում է նյութերի փոխադարձ ներթափանցման  և, ի վերջո, համասեռ խառնուրդի առաջացման: Դիֆուզիայի արագությունը կախված է ներթափանցող նյութերի խտությունից: Դիֆուզիայի արագությունը կախված է նաև նյութի ագրեգատային վիճակից: Ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց դիֆուզիայի արագությունը մեծանում է:

Մոլեկուլների փոխազդեցությունը

Ատոմների և մոլեկուլների փոխազդեցության ուժերի գոյության ամենահամոզիչ ապացույցը հեղուկ և պինդ մարմինների գոյությունն է: Մոլեկուլային ուժերն ունեն և´ ձգողական և´ վանողական բնույթ: Ատոմը կազմված է դրական լիցք ունեցող միջուկից և բացասական լիցք ունեցող էլեկտրոններից և էլեկտրաչեզոք է: Սակայն էլեկտրաչեզոք ատոմների փոխազդեցության ուժերը պայմանավորված են հարևան ատոմների էլեկտրոնների և միջուկների էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությամբ:

Գազային, հեղուկ և պինդ մարմինների կառուցվածքը

Գազեր:  Գազերում ատոմների և մոլեկուլների միջև հեռավորությունները զգալիորեն գերազանցում են գազի մոլեկուլների չափերը: Հայտնի է, որ նորմալ պայմաններում օդի յուրաքանչյուր 1մ3­ում պարունակվում է մոտ 2,7x1025 մոլեկուլ: Յուրաքանչյուր մոլեկուլին բաժին ընկնող ծավալը` V0=1մ3/2,7x1025≈3.7x10-26մ3:

Եթե V0 ծավալը ներկայացնենք որպես a կող ունեցող խորանարդ(V0 ≈ a3),ապա մոլեկուլների a միջին հեռավորության համար կստանանք` ≈ 3,3x10-9մ, որն ավելի քան 10 անգամ գերազանցում է մոլեկուլների չափերը:

Հեղուկներ: Հեղուկների խտությունը զգալիորեն գերազանցում գազերի խտությունը: Պատճառն այն  է, որ հեղուկի մոլեկուլներն իրար շատ մոտ են, որն էապես ազդում է մոլեկուլների շարժման վրա:

Քանի որ հեղուկում մոլեկուլներն իրար շատ մոտ են, ապա դրանց ավելի մոտեցնելը հանգեցնում է մոլեկուլների էլեկտրոնային թաղանթների վերադրման և հզոր վանողության ուժերի ի հայտ գալուն: Սա է պատճառը, որ ի տարբերություն գազերի, հեղուկները շատ քիչ են սեղմվում և ունեն որոշակի սեփական ծավալ:

Պինդ մարմիններ: Ի տարբերություն հեղուկների` պինդ մարմիններն ունեն և´որոշակի ծավալ, և´ որոշակի ձև: Պինդ մարմինների խտությունը քիչ է տարբերվում հեղուկների խտությունից:

Եթե տարածության մեջ մասնիկների հավասարակռության դիրքերը մտովի միացնենք ուղիղներով, ապա կստանանք բյուրեղի տարածական կամ բյուրեղային ցանց: Ներքին կանոնավոր կառուցվածք ունեցող պինդ մարմինները կոչվում են բյուրեղներ: